Stress-symptomen

Lichamelijke stress-symptomen

Stress veroorzaakt een aantal lichamelijke klachten. Als je stress ervaart, maakt je lichaam zich klaar voor actie, om te vechten of vluchten. Je komt in de overlevingsmodus: je bent alert en op je hoede voor gevaar. Dit uit zich op verschillende manieren in je lichaam. Je krijgt bijvoorbeeld grotere pupillen, maakt minder speeksel aan en je produceert het stresshormoon cortisol. Andere lichamelijke stressreacties zijn:

• hoofdpijn
• spierpijn (o.a. vastzittende nek en schouders)
• misselijkheid
• verminderde spijsvertering
• maag- en darmklachten
• duizelingen
• overmatig zweten
• versnelde hartslag (hartkloppingen) en/of ademhaling
• trillen
• verhoogde bloeddruk
• hyperventilatie
• huidaandoeningen
• slaapproblemen
• vermoeidheid
• verzwakt immuunsysteem/lage weerstand (steeds verkouden, infecties, etc.)

Ervaar je stress en voel je je daardoor vermoeid? Dat is niet zo vreemd. Door chronische stress raak je lichamelijk en geestelijk uitgeput. Voldoende slapen is dus belangrijk, maar dit is lastig als je continu 'aan' staat en niet kan ontspannen. Lees hier hoe je slaapproblemen kan aanpakken.

Stressklachten als hoofdpijn, misselijkheid en maagklachten kunnen je werk of sociale contacten lastiger maken en dat kan weer zorgen voor extra stress. Pijnstillers kunnen tijdelijk helpen tegen hoofdpijn, maar als de stress aanhoudt, is het belangrijk om de oorzaak van je stress aan te pakken en niet alleen de symptomen te bestrijden. Maagklachten en misselijkheid kan je enigszins verhelpen door te letten op wat je eet (weinig vette producten) en drinkt (niet te koud). Maar ook hierbij geldt: onderzoek waar je stress vandaan komt. Als je de stressor niet aanpakt, komen de stress-symptomen ook terug.

Emotionele stress-symptomen

Onder invloed van stress komen bepaalde emoties meer op de voorgrond. Je kan emoties ervaren als:

• angst
• frustratie
• boosheid
• prikkelbaarheid
• weinig zelfvertrouwen
• somberheid
• onverschilligheid

Angst is een natuurlijke stressreactie. Als er gevaar loert, zorgt angst ervoor dat jij alert bent en het gevaar uit de weg gaat (met als doel te overleven). Vroeger ging dit om een acute bedreiging door wilde dieren, tegenwoordig is het ons drukke bestaan vol deadlines, druk en hoge verwachtingen. Chronische stress kan ervoor zorgen dat jij je continu angstig voelt. Het 'gevaar' is al geweken, maar je komt niet meer in de ruststand. Je blijft gestresst en hebt daardoor een korter lontje, wat zorgt voor boosheid en prikkelbaarheid.

Cognitieve stress-symptomen

Als je stress ervaart, heeft dit ook gevolgen op cognitief niveau. Mentale processen, zoals informatieverwerking, worden verstoord. Hierdoor kan je bijvoorbeeld last hebben van:

• obsessieve gedachten
• piekeren
• vergeetachtigheid/geheugenproblemen
• concentratieproblemen
• besluiteloosheid
• verkeerde inschattingen maken
• negatieve kijk op dingen

Stress kan obsessieve gedachten verergeren of aan het oppervlak brengen. Voorbeelden hiervan zijn vervelende gedachten rond hygiëne, ongelukken of bepaalde herhalende patronen. Ook piekeren is een kenmerk van stress. Vooral op momenten dat je alleen bent, kan een stroom aan negatieve gedachten voor problemen zorgen. Bijvoorbeeld als je maar door blijft malen als je wilt slapen.

Stress kan ervoor zorgen dat je continu van alles vergeet en je het gevoel geven dat je hoofd vol zit. Je vergeet je sleutels, afspraken of bent steeds te laat. Of je raakt bijvoorbeeld snel afgeleid tijdens je werk door concentratieproblemen.

Stress-symptomen op gedragsniveau

Zoals benoemd gebeurt er bij stress veel in het lichaam en brein. Op gedragsniveau komen de volgende stressreacties voor:

• vermijden en uitstellen
• agressie
• eetproblemen
• overmatig actief zijn, rusteloos
• zenuwtics (zoals nagelbijten)
• te veel tegelijk doen
• jezelf afzonderen
• middelenmisbruik (meer roken, alcohol, drugs)

Vermijdingsgedrag is een natuurlijk mechanisme dat voor kan komen bij stress. Bepaalde taken zijn moeilijker dan normaal en daarom stel je ze liever uit. Daarnaast is een bekend symptoom van stress om aan veel taken te beginnen, maar niets echt af te krijgen. Je gaat van de ene bezigheid naar de andere en vindt het moeilijk om je volledig op één activiteit te concentreren.

Stress kan afwijkend eetgedrag veroorzaken. Je gaat te veel of juist te weinig eten, doordat stress jouw eetlust beïnvloedt. Mensen die te veel eten door stress, eten vaak meer ongezonde producten die hoog zijn in suiker, zout en vet.

Sommige mensen gaan meer roken of alcohol drinken in een stressvolle periode. Een sigaret of een drankje zorgt voor een tijdelijk gevoel van opluchting, doordat je brein meer dopamine aanmaakt, net als bij andere verslavende middelen. Het kan verleidelijk zijn om zo jouw stress te verlichten.

Stress kan dus de oorzaak zijn van een verslaving. Of iemand een verslaving ontwikkelt door stress is deels genetisch bepaald. Als je verslavende middelen gebruikt, kan dit jou tijdelijk een goed gevoel geven, maar uiteindelijk zorgt het juist voor meer stress en andere klachten.

Sociale stress-symptomen

Als je stress ervaart, kan dit ook merkbaar zijn in de interactie met je omgeving. Stress kan bijvoorbeeld leiden tot:

• verminderde belangstelling voor je omgeving
• conflicten thuis/op werk

Stress kan ervoor zorgen dat je fysiek en emotioneel uitgeput raakt, waardoor je minder aandacht voor je omgeving hebt. Hierdoor heb je minder sociaal contact en meer behoefte aan rust en alleen zijn. Je zondert jezelf af, terwijl je van sommig sociaal contact juist oplaadt.

Het kan zijn dat je door stress veel negatieve gedachten krijgt. Ook zorgt stress voor een kort lontje, waardoor er makkelijker conflicten kunnen ontstaan met mensen op jouw werk of thuis. Dit alles maakt het verwerken van jouw stress niet makkelijker.

Omgaan met stressklachten

Als je langdurig last hebt van stressklachten, kan je te maken krijgen met overspanning of zelfs een burn-out. Het is daarom goed om er vroeg bij te zijn en je klachten te verminderen, voordat je uitvalt en het herstel langer duurt. Wij hebben 3 tips voor het verminderen van stress. Een psycholoog kan je helpen met persoonlijke tips voor in jouw situatie, passend bij jouw stressklachten. Maar vooral om samen met jou te achterhalen waar de spanning bij jou vandaan komt en jouw probleem bij de kern aanpakken. Plan hier je adviesgesprek in en bespreek vandaag nog met iemand van ons verwijsteam hoe we jou het beste kunnen helpen.