Onzekerheid

Wat is onzekerheid?

Onzekerheid is een vorm van angst. Het is helemaal niet erg om af en toe onzeker te zijn. Niemand is perfect en een beetje onzekerheid kan je ook helpen. Als je onzeker over jezelf bent, betekent dit dat je twijfelt aan jouw vaardigheden, kennis en aan wie je bent. Je vertrouwt je eigen beslissingen niet en denkt dat je niet de moeite waard bent. Je gaat piekeren en bent gespannen. Onzekerheid heeft vooral te maken met je teveel bezighouden met de (verwachtingen van de) buitenwereld. Als je veel last hebt van onzekerheid, kan dit leiden tot een gebrek aan eigenwaarde en serieuze problemen op verschillende levensgebieden, zoals in persoonlijke relaties, op je werk of met betrekking tot je gezondheid.

Zoals gezegd kan onzekerheid soms positief zijn, vanuit het mechanisme om te reageren op ‘gevaar’. Een onzeker gevoel zorgt ervoor dat je kiest voor ‘veilig’. Maar bij teveel onzekerheid rem je jezelf onnodig af. Het kan je belemmeren om verder te komen en beslissingen te nemen. Ook kan het angst, stress en ongemak veroorzaken. Voel je je vaak onzeker? Dan is het goed om dit gevoel verder te onderzoeken.

Wat is de oorzaak van onzekerheid?

Er zijn veel redenen te noemen voor onzeker zijn. Bijvoorbeeld:

• Onzeker zijn kan een gevolg zijn van een slechte ervaring in het verleden of heden (thuis, in de (partner)relatie, op school, werk of ergens anders). Dit kan in lichte mate tot in extreme vormen zijn. Van kleineren tot pesten, mishandeling, seksueel misbruik, enzovoorts.
• Ook helpt het niet als je je in een omgeving bevindt waar anderen beter presteren dan jij.
• Onzekerheid kan toeslaan als je voelt dat je anders bent of anders behandeld wordt.
• Al klinkt het misschien raar, hoogbegaafdheid is niet alleen een zegen, dit kan ook een vloek zijn. Het kan het gevoel van onzekerheid behoorlijk verhogen.
• Een andere oorzaak kan zijn dat je de lat te hoog voor jezelf legt (vaak gaat dit gepaard met perfectionisme).
• Je kan van nature onzeker zijn. Als je jezelf weinig uitdaagt, weet je niet wat je allemaal kan. Omdat je geen bevestiging krijgt dat je meer kan dan je denkt – doordat je weinig van jezelf verwacht en beneden je ‘niveau’ werkt – kan dit bevestigend werken.
• Een veel voorkomende oorzaak van onzekerheid is het gevoel van machteloosheid dat ontstaat door het verlies van controle over een situatie. Of wanneer je onder druk staat.

Hoe weet je of je onzeker bent?

Onzekerheid kan je aan de buitenkant meestal niet zien, maar er zijn een aantal aanwijzingen op te merken. Onzekerheid kent de volgende symptomen (je hoeft ze niet allemaal te hebben om je onzeker te voelen):

• Als iemand een compliment geeft, je direct afvragen of dit wel gemeend is.
• Snel in onbalans zijn en alles groter maken dan het in werkelijkheid is (negatief).
• Heel erg bang zijn om fouten te maken.
• Uitdagingen veelal uit de weg gaan, zodat je niet kan falen.
• Vaak eerst advies vragen aan andere mensen, voordat je een besluit neemt. Of je laten leiden door wat anderen van je vinden om te bepalen of je iets goed doet.
• Denken dat iets helemaal goed is of helemaal fout, zonder een middenweg te zien.
• Veel bezig zijn met alle minpunten die anderen aan jou op kunnen merken.
• Voortdurend bezig zijn met het vergelijken met anderen (en anderen zien als beter).
• Jezelf als mislukking zien, omdat je niet genoeg in het leven bereikt zou hebben.
• Bang zijn om verlaten te worden.
• Angst om incompetent of saai gevonden te worden.
• Bang om jouw positie in de groep te verliezen.
• Angst om onderwerp van roddel en achterklap te worden.
• Bang zijn niet (meer) betrokken te worden bij sociale activiteiten.

Wat zijn de klachten bij (extreme) onzekerheid?

Door extreme of lang aanhoudende onzekerheid kunnen veel klachten ontstaan die allerlei gevolgen kunnen hebben op je gezondheid, sociale leven, relatie en werk. Hieronder staat een aantal van deze klachten:

• Somberheid, depressie en piekeren
• Verlegenheid
• Faalangst, schaamte- en schuldgevoelens over het ‘falen’
• Eenzaamheid, een sociale fobie en verlatingsangst
• Problemen op het werk
• Relatieproblemen
• Angststoornissen bijvoorbeeld in vorm van straat- of pleinvrees (agorafobie).
• Eetstoornis (anorexia, boulimia, obesitas) of eetproblemen
• Lichamelijke klachten die niet (helemaal) verklaard kunnen worden door een lichamelijke ziekte of aandoening.

Onzekerheid overwinnen: 10 tips

Omgaan met je onzekerheid is voor de meeste mensen best een uitdaging. Maar niet onmogelijk. We geven je 10 tips hoe jij met je onzekerheid om kan gaan en kan overwinnen:

1. Meer lezen ▼

   Succeservaringen opdoen

Om onzekerheid te overwinnen, is het belangrijk om succeservaringen op te doen. Een succeservaring kan zijn dat je doet wat je graag wil doen, ook al ben je onzeker en pakt het niet altijd uit zoals je hoopt of verwacht. Door te ervaren dat een onzeker gevoel niet betekent dat iets niet lukt, en door te ervaren dat de wereld niet vergaat als je een fout maakt, kan je de negatieve spiraal doorbreken.

2. Een positief dagboek

Wat ook kan helpen bij onzekerheid is om je bewust te focussen op wat er goed gaat en wat je positieve eigenschappen zijn. Door bijvoorbeeld een dagboek bij te houden waarin je jezelf iedere dag drie complimenten geeft over waar je die dag tevreden over bent.

3. Zelfreflectie

Soms is het zinvol om uit te zoeken waar de onzekerheid vandaan komt. Als je dit weet, kan je hier gerichter mee aan de slag gaan. Zo kan je op de momenten dat je je onzeker voelt, bedenken dat dat gevoel bij een ervaring uit het verleden hoort en niets zegt over het hier en nu.

4. Zet jezelf op de eerste plaats

Dit lijkt misschien helemaal tegen je natuur in te gaan, maar toch is het belangrijk om jezelf op de eerste plaats te zetten. Als jij het niet doet, doet een ander het al helemaal niet. Ga eens bij jezelf na waar jij echt gelukkig van wordt.

5. Lichaamsbeweging en ontspanning

Lichaamsbeweging zorgt ervoor dat we stoffen aanmaken die ons een goed gevoel geven en dat geldt ook voor gezonde voeding, voldoende slaap en voldoende momenten van ontspanning voor jezelf creëren.

6. Grenzen stellen

Als je altijd iedereen over je heen laat lopen, ga je je steeds onzekerder voelen. Het is dan ook belangrijk om te leren goed je grenzen aan te geven en vaker ‘nee’ te zeggen.

7. De kracht van manifestatie

Door duidelijk te visualiseren wat je wilt in je leven, maak je meer kans om dit ook echt te bereiken. Vanuit je onderbewustzijn werk je daar naar toe en met positieve energie trek je aan waar jij behoefte aan hebt.

8. Wees niet te kritisch op jezelf

Je wordt niet van de ene op de andere dag enorm zelfverzekerd. Dit is een proces dat je stap voor stap doorloopt. Tijdens dit proces ervaar je pieken en dalen, dat is normaal. Het leren van iets nieuws vergt tijd en moeite. Dus wees niet te streng voor jezelf en bekijk het stap voor stap. Je zal merken dat je langzaam maar zeker steeds verder komt.

9. Accepteer dat je niet iedereen te vriend kan houden

Niet iedereen kan en zal jou altijd aardig vinden. En iedereen is anders. Met de ene persoon kan je nou eenmaal beter overweg dan met de ander, en soms ook gewoon niet. Dit is dan ook wederzijds en dat is helemaal oké.

10. Delen is helen

Praat erover, zoek contact met andere mensen en zeg hoe je je voelt. Dit kan met mensen uit je eigen sociale kring zijn of met een professional. Delen is helen. Door erover te praten, kan je samen groeien en krijg je nieuwe ideeën.

'Ik ben onzeker': Hoe kan je onzekerheid behandelen?

Als je onzekerheid of minderwaardigheidscomplex dusdanig problematisch en verstorend werkt op je dagelijkse leven, is het verstandig om te kijken naar professionele hulp. De volgende behandelvormen kunnen helpen:

• Psychotherapie: hierbij wordt gezocht naar de oorzaak van je onzekerheid en wordt er door middel van therapie geprobeerd je deze onzekerheid te laten overwinnen. Ons verwijsteam kan in een vrijblijvend adviesgesprek met je meedenken en beoordelen of je hier baat bij kan hebben.
• Cognitieve gedragstherapie kan uitkomst bieden bij het leren omdenken. Het kan de handvatten bieden om positiever te leren denken en doen.
• EMDR. In het geval van onzekerheid door een traumatische gebeurtenis kan EMDR er mogelijk voor zorgen dat de emotie rondom het trauma afneemt totdat het geen belemmering meer vormt.

Hulp bij onzekerheid en laag zelfbeeld

Lukt het maar moeizaam om je onzekerheid te overwinnen? En kan je wel een duwtje in de rug gebruiken om te werken aan jouw zelfvertrouwen? Onze psychologen kijken samen met jou naar de oorzaak van je onzekerheid en stellen een persoonlijk behandelplan op. Bel naar 085-4014720 of plan hier je adviesgesprek in, ons verwijsteam denkt graag met je mee.