Burn-out

Chronische stress, overspanning en burn-out

Stress hoort bij het leven. In ‘gevaarlijke’ of spannende situaties gaat je hartslag omhoog, je hersenen, hart en spieren krijgen extra zuurstof en je lichaam geeft suikers vrij voor meer energie. Tegelijk gaan andere minder belangrijke lichaamsfuncties even op pauze. Zo kan je presteren (of in ernstige gevallen overleven). Dit is gezonde stress, zolang je daarna weer tot rust en in balans komt.

Maar als stress je leven beheerst, is dat een probleem. Je lichaam blijft dan continu in de alarmfase en komt niet aan herstel toe. Als je non-stop last hebt van stress noemen we dat chronische stress. Wie voor lange tijd chronische stress ervaart, kan overspannen raken – ook wel surmenage. Heb je meer dan een half jaar dagelijks last van stressklachten? Dan kan dat leiden tot een burn-out.

Bij een burn-out zijn je fysieke en mentale energiereserves op. Waar je eerst nog door kon op een kop koffie, een pijnstiller en een flinke dosis wilskracht, lukt dat na een tijdje niet meer. Zelfs de meest alledaagse taken zijn een enorme opgave geworden. Het is dan belangrijk om op de rem te trappen, stress te verminderen en professionele hulp te zoeken.

Heb jij geen last van overbelasting, maar word je juist onderbelast en ervaar je wel dezelfde soort klachten als bij een burn-out? Misschien herken jij jezelf in het beeld van een bore-out.

Psychische symptomen burn-out

De mentale signalen van een burn-out:

• geheugen- en concentratieproblemen
• besluiteloosheid
• onzekerheid, weinig zelfvertrouwen
• laag zelfbeeld, jezelf kleineren
• somber en neerslachtig
• opgejaagd voelen
• wantrouwend zijn
• angst- en paniekklachten
• cynisch reageren en afstand voelen tot je werk of gezin
• emotioneel instabiel: je huilt makkelijk
• piekeren, een ‘vol’ hoofd aan (negatieve) gedachten
• prikkelbaar: je bent snel geërgerd, boos of gefrustreerd, je hebt een kort lontje
• rusteloos, je kan niet meer ontspannen
• minder plezier en levenslust

Lichamelijke klachten burn-out

De fysieke signalen van een burn-out zijn:

• uitputting
• hoofd- en nekpijn
• spierpijn, vastzittende schouders
• oorsuizen
• misselijkheid
• maagklachten en buikpijn
• versnelde hartslag en hartkloppingen
• versnelde (hoge) ademhaling (tot hyperventilatie)
• hogere bloeddruk
• duizeligheid en je wankel/slap voelen
• benauwdheid
• slapeloosheid
• (chronische) vermoeidheid
• snel grieperig, verkouden of last van infecties
• veel zweten of trillen

Zeer ernstige burn-out symptomen 

Word je ’s morgens uitgeput wakker en voelt uit bed komen te zwaar? Is de was doen je al te veel? Of heb je als sportief persoon opeens de kracht niet meer om een rondje te wandelen? Dat is geen goed teken. Als het je niet meer lukt je dagelijkse leven te leiden, kan je spreken van ernstige klachten. Als je de symptomen van een burn-out op tijd herkent, kan je erger voorkomen. Het is dus belangrijk om je klachten serieus te nemen en in de gaten te houden. Misschien denk of hoop je dat je klachten vanzelf overgaan, maar veel symptomen waaien meestal niet vanzelf over. Daar is meer voor nodig. Heb je al langer last van zeker drie van bovengenoemde klachten? Bel ons vandaag nog voor vrijblijvend advies. Onze psychologen helpen je graag. 

Verschil symptomen burn-out vrouw en man  

Mannen en vrouwen voelen vaak dezelfde burn-outklachten. Toch hebben vrouwen meer kans om een burn-out te krijgen. Dit heeft verschillende redenen. Een vrouw neemt snel verschillende (zorg)taken op zich en vindt het belangrijk om een groot sociaal netwerk te hebben. Daarnaast zorgt het vrouwelijke hormoon (oestrogeen) ervoor dat het stresshormoon minder snel afneemt. Hierdoor blijft een stressreactie langer hangen. En de fase van je menstruatiecyclus is ook bepalend voor hoe je je voelt. Al deze factoren kunnen ervoor zorgen dat een vrouw sneller burn-out symptomen ervaart. 

Burn-out door werk

Een burn-out wordt vaak gelinkt aan werkstress. De constante werkdruk die je ervaart over een langere periode of de hoogopgelopen spanningen tussen jou en een collega, word je op een gegeven moment te veel. Je kan niet goed meer met de situatie overweg en beland in een negatieve spiraal. Omdat je minder energie hebt voor leuke dingen, doe je die minder en ligt de focus nog meer op je werk, terwijl daar de druk juist vandaan komt. Je raakt uitgeput, je batterij loopt leeg en als dit te lang duurt, ben je ‘burned-out’. 

Burn-out door perfectionisme

Sommige persoonlijke eigenschappen kunnen bijdragen aan het ontwikkelen van een burn-out. Ben je bijvoorbeeld erg perfectionistisch? Dan is het risico op een burn-out hoger. Het kost je namelijk (onbewust) veel energie om jouw standaarden na te leven. Daarnaast heb je steeds het gevoel te falen, omdat je moeite hebt om die (veel te hoge) verwachtingen waar te maken. Je eigen hoge eisen kunnen je op een gegeven moment opbreken. 

Burn-out door het ouderschap

Als ouder sta je vaak onder grote druk en heb je alle ballen in de lucht te houden. Daarbij vraagt een kind veel geduld en blijft er soms weinig tijd voor jezelf over. Misschien voel je je zelfs wel vaker een taxibedrijf dan jezelf. Het ouderschap kan dus ook voor langdurige stress en spanning zorgen. Een extra factor hierbij is het mogelijke slaapgebrek door de gebroken nachten. Hierdoor herstel je te weinig. Als dit vervolgens uitloopt tot psychische oververmoeidheid, spreken we van een parentale burn-out.

Burn-out door andere redenen

Behalve werkstress, perfectionisme en het ouderschap zijn er ook andere bronnen van overbelasting: je omgeving en leefomstandigheden of je persoonlijkheid. Ben je bijvoorbeeld erg onzeker, sub-assertief of heb je een negatief zelfbeeld? Ook overmatige fysieke inspanning, sociale problemen en chronische ziekten zijn mogelijke oorzaken van een burn-out. Vaak is er niet één aanwijsbare reden, maar zorgen de duur en opeenstapeling van jouw persoonlijke omstandigheden voor een burn-out.

Bronnen

Bij het samenstellen van deze pagina is gebruik gemaakt van de volgende bronnen:

• Thuisarts
• GGZ standaarden
• Trimbos