Nieuws en psyche: Wordt de schaamte rondom depressie doorbroken?

NIEUWS

NRC: Verademing dat schaamte over depressie wordt doorbroken

Details: Tegenwoordig zijn er steeds meer sporters en sterren die uitkomen voor hun depressieve en suïcidale gedachtes. Een gevolg hiervan is dat de schaamte die over deze mentale klachten heen hangt langzaam verdwijnt. Het wordt zelfs een modeziekte genoemd. We vroegen psycholoog Proshat Alavi wat zij vindt van deze ontwikkelingen.

Psyned Redactie: Allereerst, waarom hangt er schaamte rondom depressie?

Proshat: Over het algemeen vinden mensen het lastig toe te geven dat het niet goed met ze gaat. We gaan ervan uit dat het altijd goed moet gaan, terwijl dit soms niet het geval is. Ook worden mentale klachten vaak nog niet goed begrepen door de omgeving. Daarbij komt dat een depressie er vaak voor zorgt dat mensen minder actief deelnemen aan de maatschappij. Dat kan zorgen voor een gevoel van schaamte. Ze hebben het idee niet te voldoen aan verwachtingen. Mensen zijn bang om gestigmatiseerd of als zwak beschouwd te worden.

PR: Praten mensen wel openlijk over hun depressie in je praktijk?

Proshat: Het valt op dat mensen het tegenwoordig een minder grote stap vinden om in therapie te gaan. Dit zie ik zeker als een positieve verandering. Toch merk ik dat mensen schrikken van het woord depressie. Die benaming kan nog steeds een heftige indruk maken. Sommigen cliënten vinden het vervelend een ‘label’ te krijgen. Zelf werk ik trans diagnostisch, dit houdt in dat ik niet vasthoud aan een specifieke diagnose. Ik kijk naar de overkoepelende klachten.

PR: Zou een depressie sneller verholpen zijn door erover te praten?

Proshat: Depressieve klachten bespreekbaar maken kan zeker helpen bij het genezingsproces. Door erover te praten neem je je omgeving mee in wat er in jou afspeelt. Als mensen om je heen beter begrijpen waar je moeite mee hebt, is het gemakkelijker om jou te steunen. Sociale steun is erg belangrijk, aangezien het kan voelen alsof je alleen bent en zo in een isolement terecht kan komen. Ook kan een depressie heel zwaar voelen doordat er veel heftige emoties of gedachten in je opkomen. Praten kan een opluchting zijn.

PR: In het artikel wordt depressie als ‘modeziekte’ benoemd. Wat is dat?

Proshat: Een modeziekte wordt beschreven als een tijdsgebonden pathologisch klachtenpatroon. Kortgezegd: Een ziekte die als het ware een hype lijkt te zijn in een bepaalde periode.

PR: Dat is best heftig, hoe komt het dat mensen een depressie kunnen gaan zien als modeziekte?

Proshat: Er zijn steeds meer beroemdheden die naar voren komen met depressieve klachten of het hebben van een depressie. Hierdoor zijn sommigen psychologen geneigd te denken dat depressie een modeziekte kan worden. Jongeren denken hierbij dat zij vergelijkbare klachten hebben en kunnen dus onnodig een label opgeplakt krijgen.

PR: Denk je zelf dat depressie een modeziekte aan het worden is?

Proshat: Nee, daar ben ik het niet mee eens. Ik werk zelf vrij weinig met diagnoses. Therapeuten die dat wel doen moeten uitgebreid onderzoek verrichten, willen ze tot een diagnose komen. Ook is een diagnose geen label voor het leven. Het kan een middel zijn om te kijken waar iemand tegenaan loopt, en te helpen met genezing.

Verder vind ik het alleen maar positief dat er steeds meer media aandacht is voor mentale klachten. Het is zo lang een taboe geweest en het blijft een lastig stigmatiserend onderwerp. Helemaal onder jongeren, waarbij het kan lijken alsof het met iedereen goed gaat. Hierdoor vinden depressieve jongeren het lastig aan te geven dat ze het moeilijk hebben.

Ook de gedachte dat het nu meer voorkomt dan vroeger vind ik geen goed argument. Er is nu meer bewustzijn dan vroeger. Jongere generaties hebben meer mogelijkheden om bewust te onderzoeken of ze gelukkig zijn. De norm is verschoven. Vroeger was het misschien belangrijk een baan te vinden en een partner te hebben, het was minder gebruikelijk om te kijken naar mentale klachten of geluk. Maar dat betekent niet dat het destijds niet aanwezig was.

PR: Wordt er over 10 jaar volledig open gesproken over depressieve gevoelens?

Proshat: Ik ga er wel vanuit dat er nog meer bewustzijn rondom mentale klachten is gecreëerd. Ik denk dat mensen sneller naar een psycholoog durven te stappen en de klachten durven te delen met hun omgeving. In hoeverre de stigmatisering rondom dit onderwerp dan nog bestaat is iets waar wij met ze allen, als maatschappij, invloed op hebben.