Wat zeg jij met je lichaamstaal?

Heb jij vroeger ook voor de spiegel geoefend om je ene wenkbrauw op te trekken, of scheel te kijken? Tegenwoordig oefenen we niet echt meer voor de spiegel. Gek eigenlijk, als je bedenkt hoe belangrijk je lichaamstaal is. Hoeveel je af kan leiden van een opgetrokken wenkbrauw, een frons, of over elkaar geslagen armen. Is het niet gek dat we wel gewone taalles krijgen, maar geen lichaamstaalles?

Ook lichaamstaal wordt soms verkeerd verstaan

Veel van onze lichaamstaal is zo intuïtief dat je er niet over nadenkt. Soms heb je misschien niet eens door dat je wat vertelt met je houding en je gezicht – je handen die je tegen elkaar wrijft omdat je zenuwachtig bent, of de frons tussen je wenkbrauwen omdat je nadenkt.

Daar zit het belangrijkste punt: soms heb je niet door wat je laat zien. Dat betekent dat je soms ook niet door hebt hoe mensen je lichaamstaal interpreteren. Terwijl juist uit je lichaamstaal conclusies worden getrokken – soms meer dan uit wat je zegt.

Als iemand je vertelt dat ze het naar haar zin heeft, maar ze zit in een hoekje van de kamer met haar armen over elkaar, wat geloof je dan? Wat ze uitspreekt, of wat ze zegt met haar lichaamstaal?

Ontspannen of ontevreden?

Nog een voorbeeld: fronsen. Als je fronst kan dat zijn omdat je gewoon geconcentreerd nadenkt. Aan de andere kant, mensen kunnen er ook uit opmaken dat je het niet eens bent met wat ze zeggen, of het niet leuk vindt om ergens te zijn.

Dit voorbeeld komt zelfs zo vaak voor dat jongeren op social media er een naam voor hebben bedacht: resting bitch face (‘bitch’ is het Engelse woord voor kreng). De naam wordt gebruikt voor mensen die in rust een onaardige of verveelde gezichtsuitdrukking hebben.

Dat kan behoorlijk onhandig zijn. Stel dat je gewoon ontspannen zit te luisteren naar een vriendin en die concludeert dat je allemaal negatieve dingen zit te denken?

Zelfs psychologen krijgen les in lichaamstaal

Onderschat dus nooit de kracht van lichaamstaal – psychologen doen dat ook niet. Een belangrijk onderdeel van de training van psychologen is rekening houden met lichaamstaal – die van de cliënt, maar ook die van zichzelf.

Een van onze psychologen vertelde dat ze bij hun studie een vak kregen waarbij ze therapiesituaties oefenden, om zich bewust te worden van hoe ze overkwamen op anderen. Ze werden gefilmd tijdens gesprekken en kregen commentaar van anderen op wat ze aan de buitenkant lieten zien.

Vrijwel al die psychologiestudenten waren enorm verrast over het commentaar dat ze kregen op hun eigen lichaamstaal. Een van de studenten dacht altijd dat hij heel onzeker overkwam; hij was verrast te ontdekken dat mensen juist dachten dat hij snel verveeld en afstandelijk was. Onze psycholoog dacht zelf dat ze kalmte en rust uitstraalde, maar ook dat bleek een illusie: toen ze zichzelf zag op video bleek ze druk met haar handen te bewegen en heel snel te praten.

Als voor aankomende psychologen een lesje lichaamstaal al inzicht kan geven, is dat voor niemand weg – toch?

 Verbeter je lichaamstaal

Nou kan je aan de slag met een videocamera en je vrienden om feedback vragen – hartstikke goed hoor, als je dat durft. Mocht dat een stap te ver zijn: er zijn een aantal psychologische tips die iedereen kan volgen om in ieder geval positiever en zelfverzekerder over te komen.

Hieronder zijn de zes tips verzameld in de lichaamstaal checklist. Loop deze checklist langs in je hoofd voordat je

een kamer binnenloopt – zeker weten dat je net wat steviger in je schoenen staat.

De lichaamstaal checklist

1. Ontspan

Haal diep adem door je neus en laat je adem gedurende 4 seconden langzaam door je mond ontsnappen; herhaal dit een paar keer. Die oefening ontspant je lijf en gezicht, waardoor je er gelijk relaxter uitziet.

2. Recht je schouders

Bij de laatste diepe adem ter ontspanning trek je je schouders op, bij het uitademen laat je ze helemaal vallen. Trek ze iets naar achteren. Mensen met een recht postuur komen opener en zelfverzekerder over. Je voelt je zelf ook beter, let maar op.

3. Kijk mensen in de ogen

Je komt zelfverzekerder over als je mensen aankijkt terwijl je met ze praat. Uiteraard betekent dat niet dat je ze de hele tijd aanstaart… Maar je denkt zelf vaak sneller dat je het teveel doet. Zeker als je gesprekspartner praat is het goed om deze in de ogen te kijken, dan laat je zien dat je luistert. Mensen vinden goede luisteraars sowieso sympathieker.

4. Glimlach

Een vriendelijke glimlach op je gezicht straalt uit dat je op je gemak bent. Ook hier gaat het wel om de juiste dosering – krampachtig blijven glimlachen komt een beetje eng over. Bij twijfel wel gewoon doen, alleen al omdat glimlachen besmettelijk is.

5. Spiegel de ander

De meeste mensen doen dit al onbewust, maar je kan er extra op letten. Dit is er wel eentje voor gevorderden: teveel of opvallend kopiëren komt ook een beetje gek over. Het kan alleen wel helpen om hieraan te denken als je even niet weet wat de beste houding is.

6. Pas de ’tien voor twee’ regel toe

Ken je dat met het stuur van de auto, dat je je handen op ‘10 uur’ en op ‘2 uur’ moet houden? Als je wat langer met iemand staat te praten kan je dit ook toepassen. Ga een klein beetje van iemand afgedraaid staan. Dan maakt het meer ontspannen om elkaar af en toe aan te kijken en af en toe weg te kijken, en je geeft elkaar een beetje ruimte.
Psychologen kennen deze truc heel goed: kijk maar in een willekeurige behandelkamer. Ik wil wedden dat de twee leunstoelen in de kamer op ’10 voor 2’ staan.

! Aanvullende tip bij de checklist

Extra opmerking: de checklist is super handig om na te lopen in je hoofd, maar er is 1 valkuil: als je alleen maar nadenkt over hoe je overkomt en hoe je staat kan je je eigenlijk niet concentreren op het gesprek. En echt luisteren is misschien nog wel het allerbelangrijkste om sympathiek over te komen in een gesprek. Mensen vinden een gesprekspartner die goed luistert sowieso sympathieker. Dus niet te streng voor jezelf zijn – als je goed luistert, scoor je sowieso punten!

© 2017 Psychologen Nederland