Psyned en Team IKO: samen goed beslagen ten ijs

Met ingang van schaatsseizoen 2022-2023 is Psyned-sportpsycholoog Yara van Gendt aangesteld als Coördinator Welzijn binnen schaatsteam IKO. In deze rol heeft zij iedere twee weken korte gesprekjes met alle teamleden, waarbij zij hun welzijn monitort en, waar nodig, de sporters koppelt aan een van de ruim 300 bij Psyned aangesloten psychologen. Daarnaast begeleidt zij teamsessies en stafsessies en is zij vraagbaak voor de stafleden van het schaatsteam.

Om antwoord te geven op de vraag welk effect de hernieuwde aanpak heeft om structureel mentale ondersteuning te bieden aan Schaatsteam IKO, heb ik onderzoek gedaan naar de meerwaarde van deze bijzondere samenwerking. Hoe gaat het nu met de mentale gezondheid van de teamleden ten opzichte van het jaar ervoor? De onderzoeksgroep bestaat uit elf respondenten, onder wie trainers Martin en Erwin ten Hove en Erik Bouwman en rijders Armand Broos, Gijs Esders, Jesse Speijers, Joy Beune, Kayo Vos, Robin Groot, Sebas Diniz en Zeno de Ponti. Naast de vragenlijsten over positieve gezondheid en de mentale ‘temperatuur’ binnen de organisatie die ik heb afgenomen, heb ik alle respondenten geïnterviewd. Ik neem je graag mee in de resultaten.

Hoe ging het voordat Yara binnen het team geïntroduceerd werd?

De nulmeting betrof het moment na afloop van het schaatsseizoen 2021-2022. Voor zowel de rijders van het team als voor de organisatie is er na het seizoen ‘21-‘22 veel veranderd. Zo kende Team IKO een grote personele reorganisatie, waardoor er van veel rijders afscheid werd genomen en er veel – veelal jonge, talentvolle rijders- voor in de plaats kwamen.

Uit de nulmeting van de trainers, gericht op de (mentale) temperatuur binnen het team, kwam een totaalscore van 38,08 op een totaal van 100. Deze lage score geeft aan dat er een (groot) aantal verbeterpunten waren. Zo bleek dat niet alleen de onderlinge interesse en betrokkenheid binnen het team onvoldoende was, maar ook de fysieke gezondheid van de rijders, de prestaties van het team en het vertrouwen in de toekomst. Uit de nulmeting van de rijders, gericht op positieve gezondheid, kwam een gemiddelde score van 6,5 op 10. Met name het mentaal welbevinden (6,4) en de kwaliteit van leven (6,1) van de rijders scoorden laag.

Wat levert de samenwerking tussen Psyned en Team IKO op?

Een jaar na de introductie van de geïntegreerde aanpak met Yara binnen het IKO-team is het interessant om te onderzoeken wat dit het schaatsteam heeft opgeleverd.

De trainers

De trainers van IKO zijn daar duidelijk in: volgens hen komt het team nu ‘meer beslagen ten ijs’. Waar de trainers zich voorheen veelal moesten bezighouden met crisismanagement – vaak als het al te laat was en rijders er mentaal doorheen zaten – is de sfeer in het team nu ‘heel goed’. Daardoor kan het team zich volledig richten op het behalen van de (sportieve) doelen. Ook merken de trainers op dat zijzelf meer deskundigheid hebben opgedaan op het gebied van mentale begeleiding. Volgens hen heeft dit het afgelopen jaar bijgedragen aan de veiligheid binnen het team. Er is altijd iemand aanwezig waar de rijders, op een laagdrempelige manier, bij terecht kunnen. Hierdoor is het team in de ogen van de trainers ‘veel meer preventief bezig’ met de mentale gezondheid. De vernieuwde samenwerking met Psyned brengt volgens de trainers dan ook een fundamentele verandering ten opzichte van de jaren ervoor. “Onze sportieve doelen zijn hetzelfde gebleven, maar met de samenwerking met Psyned hebben wij bij het bakken van de appeltaart een extra ingrediënt toegevoegd”, zo wordt gesteld. Daarmee is er volgens de trainers ‘een structurele manier gevonden’ om te werken aan de mentale gezondheid van de rijders.

De schaatsers

Ook voor de rijders heeft de nieuwe aanpak veel veranderd. Waar de (nieuwe) rijders elkaar aan het begin van het seizoen 2022-2023 nog moesten leren kennen, zorgde de aanwezigheid van Yara ervoor dat de sfeer al snel prettig aanvoelde en er direct sprake was van een sterk teamgevoel, zowel op het ijs als daarbuiten. Daarnaast heeft de samenwerking met Psyned volgens de rijders bijgedragen aan hun persoonlijke ontwikkeling en prestaties. Alle rijders hebben iedere twee weken een kort gesprek met de Psyned-Coördinator Welzijn. Alles wat er speelt wordt besproken, waardoor de rijders zich ‘zekerder’ voelen, wat volgens hen direct invloed heeft op het mentale welzijn. De continuïteit van een aanwezige professional zorgde er daarnaast voor dat de rijders veel dieper in konden gaan op hun mentale welzijn. Naast de gesprekken met Yara, worden de rijders – als ze uitgebreidere hulp willen – ook gekoppeld aan een Psyned-psycholoog met wie ze vooral sport gerelateerde onderwerpen bespreken. Doordat er veel en open wordt gecommuniceerd tussen alle betrokkenen, is iedereen op de hoogte van de ontwikkelingen en kon er doel- en taakgericht worden gewerkt. Zo konden de rijders makkelijker in gesprek met de trainers over hun prestaties en ontwikkeling..

Eindstand: structurele mentale ondersteuning van positieve invloed op teamprestaties

Na een jaar op deze manier samen te werken werden dezelfde metingen nogmaals uitgevoerd. Uit de meting bij de trainers kwam dit keer een gemiddelde totaalscore van 95,20. Dat is een gemiddelde toename van 150 procent ten opzichte van het seizoen ervoor. Uit de eindmeting bij de rijders kwam een gemiddelde score van een 8,4. Ook hier een flinke toename, namelijk 40,3 procent ten opzichte van het seizoen ervoor.

“De rijders hebben zich als sporter én als mens kunnen ontwikkelen”

De structurele aanwezigheid van Yara binnen het team maakt het mogelijk dat de hulpvragen van de rijders en trainers van schaatsteam IKO in kaart zijn gebracht en de juiste Psyned-psychologen hierbij zijn betrokken. Hierdoor hebben de rijders zich als sporter én als mens kunnen ontwikkelen; iets waar het voor veel rijders eerder aan ontbrak. Zo kan worden gesteld dat de samenwerking tussen Psyned en Team IKO heeft bijgedragen aan zowel de toename van positieve gezondheid van de rijders als aan de verbetering van onder meer de veiligheid binnen de organisatie.