Hormonen en neurotransmitters bepalen hoe lekker jij in je vel zit. Van je energielevel en stressniveau tot je seksdrive: het zijn hormonen die vertellen of jij de dag gaat rocken of liever in bed wilt blijven liggen. Niet niks dus, de invloed van hormonen op je mentale gezondheid. In dit artikel bespreken we de hormonen endorfine, oxytocine, cortisol, adrenaline, melatonine en de geslachtshormonen oestrogeen, progesteron en testosteron.
Gelukshormoon endorfine
Endorfine is het hormoon dat zorgt voor een geluksgevoel en werkt als natuurlijke pijnstiller. Deze chemische stof komt vrij tijdens lichamelijk activiteit, zoals bij sporten, en bij lachen, knuffelen en (pittig) eten. Endorfine heeft een positief effect op je stemming en onderdrukt stress, angst en pijn. Met een flinke dosis endorfine ervaar je een gevoel van liefde, geluk en kalmte. Bij een tekort aan dit gelukshormoon voel je je juist somber. Een stuk pure chocolade kan dan helpen, net als beweging en zonlicht. Waar dat rondje wandelen in je lunchpauze dus al niet goed voor is!
Wij kunnen je helpen
Direct de juiste hulp van een psycholoog die bij jou past
- Gekwalificeerde psychologen
- Al 47.242 mensen geholpen
- Snel en persoonlijk
- Geen wachtlijst
Liefdeshormoon oxytocine
Oxytocine, ook wel het ‘knuffelhormoon’ of het ‘liefdeshormoon’ genoemd, speelt een belangrijke rol om te ontspannen. Het komt vrij tijdens sociale interacties, zoals knuffelen en intimiteit, en helpt om je relaxed en meer verbonden te voelen. Oxytocine helpt bij hechting, vertrouwen en het verminderen van stress en angst. Ook is het een gelukbooster en het hormoon zorgt voor seksuele opwinding. Oxytocine staat ook bekend als ‘zwangerschapshormoon’, omdat het de weeën opwekt en na de bevalling effect heeft op de borstvoeding en de verbinding tussen moeder en kind. Oxytocine komt vrij bij aanraking – ook het knuffelen van een huisdier – en bij oogcontact of (het geven of krijgen van) een compliment.
Stresshormonen cortisol en adrenaline
De stresshormonen cortisol en adrenaline hebben een complexe relatie met onze stemming. In stressvolle situaties zorgen eerst adrenaline en daarna cortisol voor een energieboost, zodat je snel kan handelen en optimaal presteert: alles om te overleven. Maar bij de meeste stressprikkels die je tegenwoordig ervaart, is vechten of vluchten geen logische optie. Zoals bij een discussie, irritatie of hoge werkdruk. Adrenaline helpt je op het moment zelf erdoorheen, maar je verbruikt vaak niet alle aangemaakte cortisol en bouwt reserves op. Terwijl een chronisch hoog cortisolniveau kan leiden tot een grotere eetlust, rusteloosheid, angst, depressie, weinig energie, stemmingswisselingen en burn-out. Het is dus de kunst om na een stressreactie je hormonen in balans te brengen door middel van meditatie, mindfulness, voldoende rust en de aanmaak van tegenhangers oxytocine en endorfine.
Slaaphormoon melatonine
Melatonine is het hormoon dat je slaperig doet voelen en helpt om sneller in slaap te vallen. Het hormoon is van grote invloed op je biologische klok: bij donker neemt de aanmaak van melatonine toe en die van cortisol af. Je krijgt een seintje dat het tijd is om te gaan slapen en tegen de ochtend, als je melatonine-level is gedaald, word je weer wakker. Bij een melatoninetekort kan je slaapproblemen ervaren als moeite met inslapen, ’s nachts wakker worden en niet meer in slaap vallen of een verschuiving van je dag-nacht-ritme. Ook kan je last krijgen van stemmingsproblemen door slaaptekort in combinatie met de afname van het geluksstofje serotonine. Zo’n tekort aanvullen kan met lichtbalans: voldoende daglicht en ’s avonds geen schermtijd meer, maar ook met tryptofaanrijke voeding.
Geslachtshormonen oestrogeen en testosteron
Oestrogeen bij vrouwen
Bij vrouwen heeft oestrogeen een groot effect op hoe je je voelt. Schommelingen in je oestrogeenspiegel kunnen leiden tot stemmingswisselingen, bijvoorbeeld tijdens de menstruatiecyclus, zwangerschap of overgang. Bij een oestrogeentekort kan je je prikkelbaar, onbegrepen, emotioneel, gestrest of somber voelen. Daarnaast kan het zich uiten in onder meer opvliegers, nachtelijk zweten, verminderd libido en slaapproblemen. Oestrogeen kan ook bijdragen aan een mooie huid, sterke botten, normale bloeddruk en gezond cholesterolniveau. Een teveel aan oestrogeen zorgt voor een hormonale disbalans. Je kan dan last hebben van een onregelmatige menstruatiecyclus, PMS, pijnlijke borsten, migraine, een toename van je gewicht en het vasthouden van vocht in je lijf.
Testosteron bij mannen
Bij mannen is testosteron het belangrijkste hormoon verbonden aan stemming, gedrag, energieniveau en seksuele gevoelens. Een laag testosteronniveau kan bijdragen aan vermoeidheid, prikkelbaarheid, een verminderd libido, haaruitval en lusteloosheid. De hoeveelheid testosteron daalt naarmate je ouder wordt.
Hormonen in balans
Om je goed te voelen, is het belangrijk dat je hormonen en neurotransmitters in balans zijn. Door bewust om te gaan met (leefstijl)factoren die de hormoonbalans beïnvloeden – zoals gezonde voeding, voldoende slaap en beweging, goed omgaan met stress en fijn sociaal contact – komen er geluksstofjes vrij en kunnen we ons emotionele welzijn verbeteren.
Heb je het gevoel dat je hormonen een negatief effect hebben op jouw mentale gezondheid? Vaak kan je daar wat aan doen. Onze professionals denken graag met je mee wat de beste hulp is voor jou. Bel 085-4014720 of plan een vrijblijvend adviesgesprek en en we bespreken aan de hand van jouw situatie of een van onze psychologen je kan helpen met jouw vraagstuk.
