Hoe hechting in je jongere jaren verloopt heeft uitwerking op je vermogen om als volwassene vol (zelf)vertrouwen in het leven te staan. Als hechting niet goed verloopt in de kindertijd kan dat je zelfvertrouwen aantasten. Is je vermogen om te vertrouwen beschadigd? Dan is dat een kras op je zelfbeeld. Als je flink wat krassen op je zelfbeeld hebt, kun je last hebben van faalangst, een laag zelfvertrouwen, en gevoelig zijn voor stress. De krassen kunnen ook een breuk geven in je vertrouwen in anderen.
Er is geen enkele periode uit je leven die zoveel impact op je heeft als de vroege kindertijd. Als volwassene draag je de ervaringen uit je kindertijd met je mee. Met name de manier waarop we ons als kind hechten werkt vaak een heel leven door.
Wij kunnen je helpen
Direct de juiste hulp van een psycholoog die bij jou past
- Gekwalificeerde psychologen
- Al 47.242 mensen geholpen
- Snel en persoonlijk
- Geen wachtlijst
De invloed van je kindertijd
Mensen leven van oudsher in stammen. Op die manier kon je overleven. Hoewel onze huidige samenleving individualistisch is ingericht, zit dit sociale leven nog steeds in onze genen. Volgens evolutionair psychologen zijn we door de evolutie geprogrammeerd om er alles aan te doen om bij de groep te horen. Werd je afgewezen? Dan viel je buiten de groep. Een kind kan niet in zijn eentje overleven en overleefde zo’n isolement niet.
Ook in de huidige tijd ben je als kind afhankelijk van je ouders en verzorgers. Ben je als kind structureel niet beantwoord in je vraag om aandacht en was er onvoldoende veiligheid? Dan kan dit resulteren in onveilige hechting. Als kind denk je dan dat je niet de moeite waard bent om van te houden, en er ontstaan gevoelens van schaamte en twijfel. Of je wordt bang voor de ander en besluit dat andere mensen onveilig zijn. Het wordt dan moeilijk om met voldoende vertrouwen en zelfvertrouwen in het leven te staan en om je echte, authentieke zelf te zijn.
Parentificatie
Hoe klein je ook bent, je hebt uitstekende voelsprieten meegekregen om te ontdekken wat je verzorgers belangrijk vinden. Je weet precies wat je moet doen om hun liefde, zorg en aandacht te ontvangen. Zo leren we om ons aan te passen. We leren bijvoorbeeld om ons best te doen, klaar te staan voor anderen, of dat het alleen goed is als het perfect is.
Als kind ging je bijvoorbeeld voor je ouders zorgen omdat dat nodig was. Of je nam bij het ontbreken van één van de ouders zijn of haar rol over. Ook ga je als kind vaak bemiddelen tussen je ouders wanneer zij niet meer met elkaar (kunnen) praten. In deze situaties kom je niet toe aan je eigen kind zijn en hierdoor word je te snel volwassen. Je ouders zorgden niet voor jou, maar jij voor je ouders. Dit wordt parentificatie genoemd en zorgt ervoor dat jij niet helemaal kon terugvallen in een veilige bedding.
Trauma
Ook traumatische gebeurtenissen die je als kind meemaakt (die voor volwassenen niet traumatisch hoeven te zijn), zoals een ziekenhuisopname, kunnen invloed hebben op de hechting. Later kunnen deze gebeurtenissen gevolgen hebben voor jouw denken, voelen en gedrag. Tegenwoordig mogen ouders bij hun kind blijven tijdens een ziekenhuisopname, maar in de jaren zeventig en tachtig was dat vaak niet zo. Als je als kind alleen gelaten bent in het ziekenhuis betekende dat doodsangst: je bent verlaten door de groep. Zo’n ervaring is een belangrijke imprint en kan ook later nog van invloed zijn.
Schrijver Johann Hari heeft hier een boek over geschreven: Lost Connections. In het boek beschrijft hij de relatie tussen trauma en klachten als angsten en depressie. Hij komt erachter dat de dieperliggende oorzaak hiervan een breuk is in de verbinding met een voor ons belangrijk persoon. We waren niet in staat om deze breuk te repareren. Dit mechanisme ligt niet alleen ten grondslag aan angsten en depressie. We zien dit mechanisme ook bij gevoeligheid voor stress, een laag zelfvertrouwen, controledrang en burn-out.
Behandeling bij hechtingsproblemen
Als je last hebt van deze klachten en je kunt in jouw levensloop grote imprints of een verstoorde veiligheid ontdekken, dan is het goed om daar mee te werken. Je kunt rechtstreeks werken met deze onderliggende ervaringen die je als kind hebt meegemaakt en de overlevingsstrategieën die daaruit ontstaan zijn. Deze onderliggende patronen noemen we in de psychologie transdiagnostische factoren. In plaats van te werken met symptomen, ga je meteen naar de roots van het probleem. En dat blijkt enorm goed te werken!
Schematherapie, Transactionele analyse en Emotion Focused Therapy, zijn daarop gebaseerd. Hierbij kijk je naar je levensverhaal en naar wat je gedurende je leven, en met name in de eerste jaren, hebt meegemaakt. Welke ervaringen zijn tekenend? Is er een emotioneel tekort geweest? Ben je te weinig beschermd en gekoesterd? Waren je ouders en verzorgers beschikbaar of was hun zorg onvoorspelbaar. Het blijkt heel helend te zijn om hier rechtstreeks mee te werken. Helend wanneer je kampt met flinke psychische problemen, maar ook wanneer je vastzit in ongezonde oude patronen. Als je het nu anders wilt doen, moet je teruggaan naar toen.
“Als je het nu anders wilt doen, moet je teruggaan naar toen.”
Helen betekent letterlijk weer heel worden: je moet weer leren dat je andere mensen, jezelf en het leven kunt vertrouwen. In begeleiding kun je leren om een bepaalde kalmte en stevigheid in jezelf te vinden, en op een andere manier om te gaan met spanning, stress, angst of verdriet. Je kunt leren om weer kwetsbaar te zijn en uit te reiken. Zodat je weer met plezier contacten met anderen kunt leggen en weer kunt deelnemen aan het leven.
