Eva* werkt met haar levensscript

Ik doe de deur open en voor me staat een echte dame: haren netjes gekapt, make-up die eruit ziet alsof het net is aangebracht en gepoetste schoenen. Ik bedenk ter plekke dat ik met de mijne naar de schoenmaker moet. Ze kijkt me met een opgetrokken wenkbrauw aan: “Ik ben wat vroeg, is dat een probleem?”. Nee hoor, ze mag meteen door. Ze gaat zitten en met een kop thee in haar hand kijkt ze me aarzelend aan, wachtend op mijn uitnodiging om met haar verhaal te beginnen.

Eva is een hooggevoelige vrouw van 36 jaar. Ze is 2 jaar getrouwd en heeft 2 jonge zonen uit een vorig huwelijk. Eva werkt vier dagen per week als beleidsadviseur. Ze komt bij mij met vermoeidheidsklachten, somberheid en problemen in haar relatie. Eva heeft een negatief zelfbeeld en ervaart voortdurend dat ze naar alles en iedereen tekort schiet. Ze voelt zich enorm verantwoordelijk en schuldig dat het allemaal, volgens haar normen, niet lukt. De relatie met haar partner beleeft ze in het algemeen als goed, maar ze begrijpt niet waar de geschilpunten van de laatste tijd vandaan komen.

Niet bij de pakken neer gaan zitten

Uit ons eerste gesprek blijkt dat Eva erg perfectionistisch is. Ze komt uit een gezin met een jongere zus en haar ouders zijn gescheiden toen ze vijf jaar oud was. Omdat ze alleen was met haar moeder en jongere zus, voelde Eva zich erg verantwoordelijk. Hoewel de drie veel samen deden en daar ook plezier in hadden, werd over gevoelens niet gesproken. Ook toen haar oma, die veel in het gezin aanwezig was en belangrijk was voor de meisjes, overleed, werd daar niet lang bij stilgestaan. ‘Je kunt niet bij de pakken neer gaan zitten’, was het gezegde van haar moeder en daarmee gingen ze alle drie maar door. Dat ze haar vader bijna niet meer zag en daar veel verdriet over had, was een van de ‘pakken’ waar ze niet bij neerzat. Ze wilde haar moeder, die het al zwaar genoeg had, daar niet mee lastig vallen.

In termen van de Transactionele Analyse (TA) heeft Eva de basispositie ingenomen ‘ik ben ok, jij bent niet ok’. Dit bepaalt haar blik op de wereld. Ze vermijdt direct intiem contact met haar naasten, en het delen van problemen met hen. Ze vertrouwt vooral op zichzelf, maar veel minder op anderen. Eva is ook erg kritisch naar zichzelf en heeft de boodschap van haar moeder ‘niet bij de pakken neerzitten’ innerlijk overgenomen. Ze moet steeds doorgaan van zichzelf, ook al is ze moe en lijken de dingen in haar leven niet meer te kloppen. Ze wordt nóg perfectionistischer en ze probeert zo de controle op haar onrust terug te krijgen.

Het levensscript in de therapie

Tijdens de sessies merk ik al snel dat Eva erop gericht is te achterhalen wat ik van haar verwacht. Ze wil het graag ‘goed’ doen. Dat lijkt haast nog belangrijker dan dat ze zich door mij laat steunen om erachter te komen waar haar klachten vandaan komen. Ik deel deze indruk met haar. Ze vindt het erg lastig om het erover te hebben: “Doe ik het niet goed?”. We onderzoeken andere situaties in haar leven en stellen samen vast dat ze anderen vooral niet wil ‘lastig te vallen’. Als ze het in haar ogen ‘goed doet’, dan betekent dit dat ze het alleen doet en anderen niet nodig heeft. Ook van haar partner krijgt ze dit terug, volgens hem kan ze gesloten en afstandelijk reageren.

Tijdens de therapie werken we met het levensverhaal van Eva en brengen haar script en kind-besluiten in kaart. Het script geeft aan hoe iemand leeft vanuit de besluiten die hij of zij als jong kind heeft genomen, op basis van ervaringen van toen. We zijn geneigd om, onder stress, terug te vallen op deze besluiten en bevestigen hiermee steeds opnieuw ons script. Daarmee blijven we vastzitten in oude patronen. Zo wordt een onbewust levensplan gevormd, dat je leven stuurt en vorm geeft. Door het in kaart brengen van het script kan scriptgedrag snel en helder worden geanalyseerd. Op basis daarvan kan gekeken worden welke veranderingen nodig zijn. Gedurende de tijd dat we met haar script werken, kan Eva langzaamaan het kritische deel in haarzelf wat meer loslaten en vindt ze wat meer haar rust tijdens de sessies met mij.

Eva richt haar blik steeds meer naar binnen en op zichzelf en daarmee is haar vermoeidheid nog meer voelbaar. Ze voelt een grote leegte en komt ook een groot verdriet in zichzelf tegen, wat vraagt om rouw en verwerking. Ze vertrouwt mij inmiddels genoeg om haar werkelijke gevoelens te delen. Eva heeft het gevoel dat ze het met haar kinderen alleen moet doen in haar nieuwe relatie. Het zijn immers háár kinderen. Ze wil haar partner niet belasten met de zorg voor haar kinderen. Daarnaast wil ze koste wat kost een bepaald bedrag op de huishoudrekening storten, zodat zij zelf de lasten draagt voor haar en haar jongens. Als ik doorvraag naar de relatie tussen haar nieuwe partner en haar kinderen, blijkt deze goed te zijn. Maar als ik achterhaal hoe dat vroeger bij haar thuis was, vertelt ze dat haar moeder heeft gewacht met een nieuwe partner totdat zij en haar zusje het huis uit waren. In de gedachten van Eva is de manier waarop haar moeder dat met hen deed een ongeschreven wet geworden die ze heeft overschreden.

Oude patronen en basispositie ontkrachten

We concluderen dat Eva in het verleden, onbewust, nogal wat besluiten heeft genomen die in haar huidige leven en partnerrelatie doorwerken. We werken met de leegte die ze voelt, het opgebrande gevoel, en de enorme ‘schuld’ die ze ervaart. Dit doen we met ervaringsgerichte oefeningen. Door ervaringsgerichte oefeningen krijgt ze ook emotioneel toegang tot haar besluiten van toen en de ervaringen die daartoe aanleiding gaven. Daardoor kun je ze makkelijker veranderen. We spreken af dat ze met haar partner gaat praten. Ze kan inmiddels goed bij haar eigen gevoel blijven. Ze heeft een aantal herbesluiten genomen en om ervoor te zorgen dat die vorm krijgen in haar leven in het hier-en-nu, is het belangrijk dat ze dingen ook werkelijk anders gaat doen.

Haar partner blijkt meer dan bereid om meer met haar jongens te doen en is blij met de ruimte die hij krijgt. Ze bouwen het langzaam en zorgvuldig op zodat iedereen de kans krijgt om te wennen. Eva krijgt zo beetje bij beetje wat meer ruimte voor zichzelf. Ze leert dat ze steun en hulp kan vragen aan haar partner en dat ze samen dingen kunnen doen. Zo worden haar oude patronen en haar basispositie steeds meer ontkracht. Ze loopt minder te malen over ‘hoe ze het allemaal voor elkaar moet krijgen’ en slaapt daardoor beter. Door het delen van haar gevoelens met haar partner en hem deelgenoot te maken van waar ze mee zit, verdwijnen de irritaties. Ze ervaart dat hun band er sterker van wordt en daar wordt ze erg blij van. Het enorme schuldgevoel wat vaak weer een trigger was om perfectionistisch te worden, ligt nog altijd op de loer, maar ze herkent het sneller en ze laat zich er minder door leiden.

Van heldere handvatten naar belangrijke veranderingen

Het werken met script is een krachtig model voor therapie. Het concept geeft inzicht in de negatieve gedragspatronen die vaak gebaseerd zijn op besluiten van vroeger en die zich herhalen in het hier-en-nu. Het zijn overlevingsstrategieën van toen die nu niet meer functioneel zijn, maar die nooit meer herzien zijn en tenslotte onbewust in je door werken. Het script en ervaringsgerichte oefeningen geven heldere handvatten om te komen tot belangrijke veranderingen. Voor Eva gaf het meer lucht, ze leerde dat ze het niet alleen hoeft te doen en het versterkte de band met haar partner.

Ondanks dat de stap zetten naar een therapeut in eerste instantie lastigs was voor Eva, heeft het haar erg geholpen. Ben je benieuwd naar nog meer ervaringsverhalen, lees dan het blog van Babette waarin zij verteld over haar ervaring met in therapie gaan.

Loop je zelf tegen (hechtings)problemen aan en zou je deze graag met een psycholoog willen bespreken? Neem dan contact op met ons verwijsteam via 085-4014720 of het contactformulier. Wij willen je graag helpen!