De O van Obsessieve-Compulsieve Stoornis (OCS)
Bij een dwangstoornis draait het voornamelijk over obsessies. In de volksmond wordt onder obsessie vooral verstaan dat je geobsedeerd kan zijn door iets of iemand. Je kan bijvoorbeeld niet stoppen met denken aan die ene leuke collega of de geweldige lasagne die je vanavond gaat eten. Als je een dwangstoornis hebt, dan neemt de obsessie serieuze vormen aan en heb je last van je dwanggedachten en/of dwanghandelingen.
Dwanggedachten: hardnekkig en zinloos
Obsessies zijn hardnekkige, terugkerende gedachten die zinloos zijn. Je bereikt er namelijk niks mee. Ook voelt het alsof het niet jouw eigen gedachten zijn, maar alsof ze opgedrongen worden aan je. Deze obsessies veroorzaken angst en spanning, en kunnen leiden tot paniek. Een voorbeeld van een obsessie is het continu bang zijn dat je besmet raakt door vuil, of maar blijven denken aan het feit dat je huis kan afbranden als je het gas bent vergeten uit te zetten. Als je last hebt van dwanggedachten, dan negeer je deze het liefst of doet er alles aan om ervan af te komen. Dit is niet zo heel raar, want het voelt alsof de gedachte een indringer is die jou overmeesterd. Meestal komen obsessies voort uit een angst voor iets, en je wilt voorkomen dat waar jij bang voor bent gebeurt. Hierdoor kunnen er naast dwanggedachten ook dwanghandelingen (compulsies) ontstaan.
Wij kunnen je helpen
Direct de juiste hulp van een psycholoog die bij jou past
- Gekwalificeerde psychologen
- Al 47.242 mensen geholpen
- Snel en persoonlijk
- Geen wachtlijst
Dwanghandelingen: onrust wegnemen
Compulsies hebben als doel het wegnemen van de mentale onrust die ontstaat door obsessies. Een compulsie heeft vaak een rustgevend effect, want het neutraliseert de obsessie. Een voorbeeld van een compulsie is bijvoorbeeld herhaaldelijk je handen wassen, constant checken waar je sleutels zijn, of het tellen van de stoeptegels in de hoop dat je dan niet zo blijft focussen op de nare obsessies die in je op komen. In tegenstelling tot een obsessie, maak jij zelf je eigen compulsie. Een compulsie is namelijk écht je eigen gedachte, en niet een indringer. Je hebt deze gedachte zelf ontwikkelt om tot rust te komen. Het vervelende is dat dit in het begin kan helpen, maar dat ook compulsies op een gegeven moment voor onrust zorgen. Wanneer dit gebeurt kom je in een spiraal terecht. En als deze spiraal je dagelijks leven dusdanig beïnvloedt dat je niet goed meer kan functioneren, dan kan het zijn dat je last hebt van een dwangstoornis, de obsessieve-compulsieve stoornis (OCS).
Obsessie of intrusie?
Het hebben van dwanggedachten is op zichzelf al vervelend genoeg, maar wat nou als deze gedachten gewelddadig worden of een seksuele aard krijgen? In plaats van het blijven denken aan je gasfornuis, (of het auto-ongeluk die iemand mogelijk heeft gehad of het wel of niet op slot hebben gedaan van je voordeur), denk je bijvoorbeeld aan het stelen van een baby of aan het feit dat dat ene oude vrouwtje op het perron wel heel makkelijk voor een trein te duwen valt. Wanneer je dit soort vervelende en ongewenste gedachten hebt, spreek je van intrusies. Dit is een bijzondere categorie binnen de obsessies. Intrusies gaan vaak gepaard met schaamte. Het zijn nog steeds niet jouw eigen gedachten en de gedachten voelen nog steeds als indringers, maar nu zijn ze ook nog eens gewelddadig van aard. Naast gewelddadig kunnen ze ook seksueel van aard zijn. Stel je voor dat je een gesprek voert met je vrouwelijke collega over haar weekend, en ineens komt in je naar boven dat je haar heel makkelijk bij haar borsten kan vastpakken. Je schrikt van je eigen gedachte, en je kan het maar niet loslaten. Uit angst voor deze gedachte besluit je je collega maar te vermijden, of je zelfs helemaal ziek te melden. Je weet zelf dondersgoed dat je nooit een baby zou stelen, of een oud vrouwtje voor de trein zou duwen. Maar alleen het denken aan deze dingen bezorgt een grote onrust waar je maar niet van af komt.
Lotgenoten met dwangstoornis
Dwangstoornissen komen redelijk vaak voor. Het is onduidelijk hoeveel mensen in Nederland een dwangstoornis hebben, maar men schat dat zo’n 1-2 procent van de bevolking hier last van heeft. Soms is het fijn om hier met lotgenoten over te praten of er meer over te lezen. Er bestaan talloze websites waar informatie te vinden is over dwangstoornissen of fora waar je lotgenoten kunt vinden. Zo biedt www.dwang.eu uitgebreide informatie en een overzicht van fora en lotgenoten groepen.
Heeft een naaste van jou last van OCS? Dan is het belangrijk om goed te communiceren en niet mee te gaan in de dwang van je naaste. Ook voor naasten zijn er verschillende fora te vinden die ondersteuning kunnen bieden.
Dwangstoornis behandeling
OCS kan je leven volledig in beslag nemen. Ervaar jij veel last van dwanggedachten- of handelingen, dan kan een psycholoog jou helpen dit te verminderen. Een therapievorm die onze psychologen bij deze klacht veel toepassen is cognitieve gedragstherapie. Deze therapie is gericht op hoe jouw gedachten je gevoelens en gedrag beïnvloeden, en hoe je dit kunt aanpassen. Vaak wordt dit toegepast in combinatie met de exposure-techniek, waarbij je (in gecontroleerde omstandigheden) wordt blootgesteld aan je angst om dit zo te verminderen.
Een andere, bijzondere en meer zeldzame vorm van therapie die mogelijk goede resultaten kan boeken bij dwangstoornissen is rTMS. Dit staat voor Repetatieve Transcraniële Magnetische hersenStimulatie. Een rTMS behandeling verbetert verstoorde communicatie tussen hersengebieden, waardoor klachten zullen afnemen.
Meer informatie
Wil je meer informatie over behandelmogelijkheden bij dwanggedachten en dwanghandelingen? Neem dan contact op met ons psychologisch verwijsteam via 085-4014720. Wij kunnen je meer uitleg geven, adviseren over de juiste hulp en eventueel direct een afspraak voor je maken bij een psycholoog bij jou in de buurt.
© 2018 Lonneke – Psychologen Nederland
