Autisme

Wat is autisme?

Autisme, ook wel Autisme Spectrum Stoornis (ASS), is een ontwikkelingsstoornis. Dit betekent dat de hersenen van kinderen met autisme zich anders ontwikkelen dan bij kinderen zonder autisme. Onderzoek laat zien dat bepaalde delen van de hersenen anders werken, of dat de communicatie tussen verschillende hersengebieden anders verloopt. Hoe dat zich precies uit, is niet in een paar zinnen uit te leggen. Daarom noemen we het een stoornis met een breed spectrum. Dat betekent dat het bij iedereen anders uit. De ene persoon met autisme ervaart bijvoorbeeld veel spanningen in sociale situaties, terwijl de ander daar geen moeite mee heeft. 

We krijgen de hele dag door bergen informatie te verwerken. Om ons hiertegen te wapenen, hebben we een filter in ons brein. Zo worden we niet overspoeld met overbodige informatie. Bij iemand met autisme werken deze filters niet goed. Daarom vinden ze het zo lastig om informatie te verwerken. Soms duurt het langer voordat ze iets doorhebben, of begrijpen ze het verkeerd. Alles komt binnen, van hele belangrijke tot totaal onbelangrijke dingen. 

Vaak wordt autisme in de jonge jaren ontdekt, vooral als je leert praten en communiceren. Maar in sommige gevallen valt het pas later op. Misschien viel het eerder niet op, omdat je bent opgegroeid in een fijne en georganiseerde omgeving, maar valt het nu wel op door grote veranderingen in je leven, zoals verhuizen of een nieuwe baan.  

Symptomen autisme

Het is moeilijk om autisme in een hokje te plaatsen. Bij iedereen uit het zich op een andere manier. Je kan het toch aan een aantal symptomen herkennen, zoals: 

• Je ervaart problemen op sociaal gebied en kan situaties niet goed aanvoelen. 
• Je neemt dingen heel letterlijk. 
• Je bent loyaal, eerlijk en recht door zee. 
• Je hebt een bijzonder oog voor detail. 
• Je bent goed in analyseren. 
• Je hebt moeite met onverwachte veranderingen. 
• Je praat niet graag over koetjes en kalfjes. 
• Je bent goed in het herkennen van patronen. 
• Je hebt moeite om overzicht te krijgen. 
• Je kan makkelijk buiten vaste kaders denken. 
• Je bent perfectionistisch en nauwkeurig. 
• Je toont weinig interesse in anderen. 
• Je bent over- of juist ongevoelig voor zintuiglijke prikkels. 
• Je bent heel intensief bezig met een beperkt aantal onderwerpen. 
• Je kan een hyperfocus hebben. 
• Je hebt de voorkeur voor 1-op-1-contact. 
• Je verwerkt informatie trager. 

Als je jezelf in deze eigenschappen herkent, is dat heel normaal. Veel mensen hebben ze. We vinden het allemaal fijn om een vast ritme te hebben of om ons langere tijd te verdiepen in iets. Pas als deze eigenschappen opstapelen en problemen veroorzaken in je dagelijks leven, kan je de diagnose Autisme Spectrum Stoornis krijgen. 

Kenmerken autisme

Autisme Spectrum Stoornis uit zich niet bij iedereen hetzelfde. Mensen met autisme delen bepaalde eigenschappen, maar hoeveel van deze eigenschappen ze hebben en hoeveel last je ervan hebt, kan per persoon sterk verschillen. Het is de combinatie en ernst van symptomen die bepaalt of iemand autisme heeft. We bespreken de meest voorkomende kenmerken van het Autisme Spectrum Stoornis. 

Oorzaak autisme

Een Autisme Spectrum Stoornis is iets wat je vanaf je geboorte hebt en je hele leven bij je blijft. Het is erfelijk (naar schatting is autisme voor 80% erfelijk bepaald), dus als je ouders het hebben, is de kans groot dat jij het ook hebt. Bij sommige kinderen zie je al voor hun derde levensjaar dat ze autisme hebben, andere mensen ontdekken het pas als ze volwassen zijn. Ongeveer 1-2% van de Nederlanders heeft autisme, dat zijn zo'n 200.000 mensen. Naast erfelijkheid speelt ook je omgeving een rol. Misschien heb je wel de genen voor autisme, maar of je het ook ontwikkelt, hangt af van dingen die tijdens de zwangerschap, rond en na de geboorte gebeuren. Bijvoorbeeld een zuurstoftekort, infecties en de leeftijd van de ouders bij de geboorte. 

Autisme en depressie

Veel mensen met autisme krijgen ook te maken met depressie. Dit komt omdat ze vaak tegen problemen aanlopen. Mensen met autisme worden bijvoorbeeld soms gepest en kunnen soms geen baan vinden, zelfs als ze goed opgeleid zijn. Het is moeilijk om depressie te herkennen bij mensen met autisme en het wordt vaak pas laat ontdekt. Dit komt omdat de symptomen, zoals weinig initiatief nemen en je terugtrekken, lijken op de kenmerken van autisme. 

ADHD en autisme

ADHD en autisme komen vaak samen voor. Waarom dat zo is, is nog niet duidelijk. De twee stoornissen lijken veel op elkaar, wat het stellen van de juiste diagnose moeilijk kan maken. Hierdoor kan je een dubbele diagnose krijgen. Bijvoorbeeld: je kan ADHD hebben omdat je impulsief bent, maar dit gedrag kan ook bij autisme horen door een intense interesse. Mensen met zowel ADHD als autisme hebben vaak tegengestelde behoeften: ze hebben rust en regelmaat nodig vanwege hun autisme, maar vinden routines saai door hun ADHD. Dit maakt het moeilijk om een balans te vinden.

De diagnose autisme

De diagnose Autisme Spectrum Stoornis wordt gesteld na een grondig onderzoek door een psycholoog of psychiater. Dit onderzoek bestaat uit gesprekken en psychologische tests. Er wordt gekeken naar je sociale en lichamelijke ontwikkeling vanaf je babytijd tot nu en naar eventuele verstoringen.  In dit onderzoek is de omgeving (ouders, zus, broer, vrienden etc.) heel erg belangrijk. 

Behandeling van autisme

Autisme is niet te genezen, en je kan er goed mee leren leven. Een psycholoog kan jou helpen goed te leren omgaan met autisme en de symptomen die daarbij horen. Meestal begin je met psycho-educatie: je krijgt uitleg over de stoornis en inzicht in (het waarom van) je klachten, zodat je autisme beter begrijpt en kan accepteren. Naast psycho-educatie richt de behandeling zich op de ondersteuning in het omgaan met autisme. Hoe we de behandeling inrichten is afhankelijk van jouw situatie en behoeften. De focus kan onder andere liggen op de verbetering van je communicatieve en sociale vaardigheden, het stimuleren van sociale interactie, structuur brengen in de omgeving en het geven van opvoedondersteuning aan ouders en/of verzorgers van een kind met autisme. Hierbij kan een psycholoog verschillende behandelvormen inzetten. 

Wil je beter leren omgaan met lastige situaties? Dan is cognitieve gedragstherapie een veelgebruikte behandelvorm. Mensen met autisme kunnen bijvoorbeeld last hebben van een laag zelfbeeld en veel piekeren. Samen met de psycholoog onderzoek je of jouw gedachten wel kloppen en of er andere gedachten mogelijk zijn waardoor je beter met de situatie om kan gaan. 

Autisme Spectrum Stoornis gaat vaak samen met andere psychische klachten, zoals angst, ADHD, negatief zelfbeeld en depressie. Daarom is het goed om te kijken of er meerdere klachten spelen waar je hulp bij nodig hebt. 

Psycholoog autisme

Bij Psyned zijn verschillende psychologen aangesloten die jou ondersteuning kunnen bieden bij het omgaan met autisme. We kunnen kinderen en volwassenen met autisme begeleiden, en ook ondersteuning bieden aan ouders. Neem contact op met ons verwijsteam voor een gratis adviesgesprek. Dit kan telefonisch via 085-4014720 of via ons contactformulier.