Ik wil mijn vliegangst overwinnen

Hulpvraag van Monique:

Ik heb last van angsten die met de jaren erger worden. Ik merk dat controle hier grotendeels mee te maken heeft. Zo heb ik tijdens het autorijden graag de controle en heb ik last van hoogtevrees, maar vooral als ik hoge, instabiele trappen op ga of in een open lift sta. Wandelingen in hoge bergen, met de afgrond naast me, zijn daarentegen geen enkel probleem.

Het gevoel van stabiliteit, veiligheid en connectie met de aarde geeft mij een gevoel van controle. Wanneer ik dit niet heb verlies ik letterlijk de controle over mijn lichaam en wil ik het liefst op de grond gaan liggen.

In de afgelopen jaren is mijn vliegangst toegenomen. Door mijn vliegangst ben ik vliegen gaan vermijden. De laatste keer dat ik heb gevlogen is 4 jaar geleden. Door mijn hoogtevrees is het opstijgen lastig en de rest van de vlucht onprettig door het gevoel niet weg te kunnen en een gevoel van onstabiliteit.

Het gevoel van verlies aan controle over mijn lichaam is iets wat mij angstig maakt. Wanneer dit gebeurt verstijft mijn lichaam en ben ik tijdens de rest van de vlucht erg gespannen. Als eenmaal de landing wordt ingezet kan ik ontspannen en is het angstige gevoel gelukkig snel weer weg.

Ik wil niet dat mijn vliegangst mijn leven gaat beheersen. Ik merk dat naarmate ik ouder wordt mijn klachten toenemen bij het verliezen van controle. Ik wil graag ontspannen achter het stuur van de auto kunnen zitten, het vliegtuig instappen en met mijn partner en zoon mooie dingen zien. Zijn er therapeuten en manieren die me kunnen helpen hiermee om te gaan?

Beste Monique,

Allereerst bedankt voor het opsturen van je vraag en je openheid. Het siert je dat je je kwetsbaar op hebt gesteld om je worsteling te verwoorden. Naast jou zijn er vele anderen mensen die worstelen met angst klachten in verschillende mate.

Wat is angst?

Angst kent iedereen in een bepaalde vorm. Zonder angst hadden we ons zelf al veel te vaak in gevaar gebracht! Angst kan een hele nuttige emotie zijn omdat deze ons klaar kan maken voor een dreigend gevaar. Dit gaat vaak gepaard met lichamelijke sensaties zoals een versnelde hartslag en ademhaling en een verhoogde spierspanning. Daarnaast brengt angst ons brein in actie om de situatie te analyseren: is de angst reëel of niet?

Zelf beschrijf je bijvoorbeeld dat je bij het maken van een wandeling in de hoge bergen geen last hebt van je angst. Echter is er wel sprake van een vorm van alertheid voor de afgrond als gevolg van een functionele vorm van angst/spanning. Als je niet alert zou zijn omdat de afgrond voor jou geen bedreiging zou vormen zou je zo naar beneden kunnen kukelen.

Angstklachten en controle

Angst kan echter ook disfunctioneel zijn wanneer je lichaam bijvoorbeeld “te” heftig reageert op triggers die in essentie wel gevaarlijk kunnen zijn maar waarbij een “gezonde” spanning genoeg zou zijn om alert te blijven. Zelf geef je aan dat je hoogtevrees hebt en dat je dit niet ervaart als een “vreemde” angst. Dat klopt! In onze genen zit namelijk een natuurlijke angst voor hoogte ingebakken. We kunnen spreken van angstklachten of een fobische angst als je veel sneller last hebt van hoogtevrees (bijvoorbeeld als je op een keukentrapje staat) en meer last hebt van je angst.

Abnormale angst

Mensen met een angststoornis zijn bang voor irreële dingen en ze zijn niet meer in staat om de controle hierover te houden. Er is sprake van een abnormale angst: een angst reactie vindt plaats na geen of een minimale prikkel.

Bewustwording van je klachten

Je vertelt over je vliegangst en over de angstklachten die je ervaart met auto rijden. Het lijkt alsof dit je meer bezig houdt. Uit je verhaal blijkt dat je al een hele mooie stap hebt gemaakt: de bewustwording van je angstklachten. Het begin van het werken aan angstklachten ligt in openheid en bewustwording. Check! Daarnaast geef je aan dat het thema “controle” een grote rol speelt bij jouw angsten, dat klopt. Als wij vervelende gedachten, emoties en lichamelijke sensaties ervaren is onze automatische reactie hierop dat we deze zo veel mogelijk proberen te vermijden. Echter worden controle strategieën disfunctioneel als ze jou te veel gaan beheersen en te veel tijd en energie kosten. Op korte termijn lijkt het controleren een verlichting te geven maar op lange termijn blijven de angstklachten bestaan.

De angst toelaten met ACT

ACT (Acceptance and Commitment Therapy) is een vorm van therapie waarbij je leert om het zinloze gevecht met vervelende gedachten, emoties en lichamelijke sensaties te staken. De kern van ACT is de filosofie dat het vechten tegen onvermijdelijke omstandigheden uiteindelijk ten koste gaat van een waardevol leven. Bij ACT ligt de focus op het vergroten van je psychologische flexibiliteit oftewel: de manier waarop je omgaat met vervelende gedachten, gevoelens en (lichamelijke) ervaringen. Hoe flexibeler je bent, hoe makkelijker je om kan gaan met vervelende ervaringen en hoe beter je in staat bent om je leven in te vullen op basis van de dingen die waardevol zijn voor jou! Naast ACT kunnen ook andere therapievormen, zoals cognitieve gedragstherapie, worden toegepast om de angstklachten te behandelen.

Behandeling

Een psycholoog kan je helpen om zo’n traject te doorlopen. Bij Psyned zijn psychologen aangesloten die onder andere ACT toepassen en je graag verder helpen. Neem gerust contact op door te bellen naar 085-4014720. Je bent van harte welkom!

Vriendelijke groet,

© 2018 Evi Sommen – Psycholoog Tilburg en Eindhoven